Tôn giáo, đôi khi có thể là một điều rất khó khăn để giải quyết, cho dù bạn là một người Thiên chúa giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo, hoặc chỉ là một tín đồ của tôn giáo nào cũng vậy. Khi bạn gặp những người có niềm tin khác với bạn, làm thế nào bạn có thể tôn trọng niềm tin của họ và xác nhận họ như một con người đầy đủ nhân phẩm? (wikihow.com)
Thật ra điều này không hề là vấn đề cho một người không thờ độc thần, như tam giáo ở nước ta ngày xưa. Dân ta ngày xưa, chưa hề gây khó chịu cho nhau trong bất kỳ góc cạnh giao tế xã hội nào, hoặc bàn luận về tư tưởng triết lý truyền thống thờ ông bà, thờ ông Thiên, hay của các đạo Phật, Khổng hay Lão,... Những sự bàn luận đó, ngày trước, chưa hề là "vấn đề nhạy cảm" hoặc phải tranh cãi gay gắt đên kiêng kỵ nói đến "tôn giáo" ở thời nay. Tại sao?
Điều đó chứng tỏ, bản chất của các tôn giáo hay không tôn giáo của "người lương" thường là bao dung, và tôn trọng tha nhân. Vậy thì, sự "va chạm" này mới có từ khi có đạo thờ Chúa xâm nhập vào xã hội ta, chỉ lúc đó, mới đặt ra vấn đề "nhạy cảm" đối với các đề tài về tôn giáo.
Tại sao ngày xưa một số người Việt Nam dễ dàng chấp nhận "theo đạo Chúa" khi gặp điều kiện béo bở... Đó là vì sự bao dung, sự dễ dãi, sự tôn trọng đã có sẵn từ trong lòng văn hóa xã hội truyền thống của ông cha ta. Ngược lại, luồng tư tưởng của Thiên Chúa giáo giống như cái nôm, hoặc cái hom giỏ, chỉ có chấp nhận cải đạo người khác, cho vào rọ, vào giỏ, chứ không chấp nhận ai bảo rằng họ chỉ là cái hom hay cái nôm. Họ không là sự tương kính lẫn nhau giữa người và người như trong xã hội Việt Nam ngày xưa.
Những đề nghị sau đây để giúp các tín đồ cuồng đạo biết cư xử với người khác niềm tin với mình, được đăng bằng Anh ngữ do một tác giả của wikihow.com. Xin được ghi lại bằng Việt ngữ để chia sẻ với bạn đọc.
1. Nên nhớ, mọi người đều là con người.
2. Đừng cố gắng cải đạo ai. Không nên. Cố gắng cải đạo ai đó theo tôn giáo của bạn cũng giống như vẫy một lá cờ lớn màu đỏ có hàng chữ:
"Ê! Tôi không công nhận tư duy của bạn, và tôi nghĩ rằng bạn nên thử theo cách suy nghĩ của tôi." Điều này gần như hoàn toàn trái ngược với sự tôn trọng. Thực sự, rất là thiếu tôn trọng.
3. Đừng làm cho nó trở thành chuyện lớn trong mối quan hệ của bạn. Nếu bạn phải hỏi mới biết người ta là người vô thần hay không, thí dụ như "ông bạn đi nhà thờ nào" hoặc thẳng thừng hỏi "Bạn có tin ... (thần tôn giáo của người hỏi)..." để rồi sau đó rất có thể là họ không muốn nói chuyện với bạn về vấn đề đó. Nếu bạn không cần hỏi mà biết thì tuyệt vời!
Nhưng dầu sao, dù họ có vô thần hay không, họ cũng vẫn chính là những người mà bạn quen biết trước đây.
4. Đừng ép buộc một người vô thần làm một cái gì đó làm cho họ khó chịu. Thật ra, điều này đúng cho bất cứ ai. Nếu bạn không muốn ai làm điều gì cho bạn, thì đừng làm điều đó cho người khác. Cũng vậy, nếu điều mà bạn đang muốn người ta làm sẽ khiến họ khó chịu, thì bạn không nên bắt người ta làm.
5. Hãy nhớ rằng có một sự khác biệt giữa những người vô thần và người chống hữu thần, và có một lằn ranh rất lớn giữa họ.
Người vô thần (Athiest) nói "Tôi không tin vào sự tồn tại của một hay nhiều siêu nhân hay đấng tối cao."
Người chống hữu thần (Anti-Theist) nói "Các ý tưởng về tôn giáo là ghê tởm, sai, vô đạo đức."
Nếu bạn hữu thần tiếp xúc thấy một người nào đó chống hữu thần nhắm mục tiêu vào tôn giáo của bạn, bạn không có nghĩa vụ đối phó với quan điểm của người chống hữu thần, nên tránh xa họ.
Tương tác dộng chạm như thế sẽ không tốt cho bạn hữu thần. (Người vô thần, hoặc chống hữu thần thường mạnh mẽ hơn, do đó họ sẽ không cảm thấy bị thương tổn.)
6. Trong mọi trường hợp, bạn không bao giờ nên nói xấu về sự tin tưởng của họ. Lấy thí dụ về miếng bánh bông lan để cho dễ hiểu.
Nếu bạn là một tín hữu của tôn giáo nào đó, bạn nói "Tôi rất thích bánh bông lan." và người vô thần nói "Tôi không thích." Bạn đừng nói "Nhưng bạn đã chưa cố gắng thử!" hoặc "Không, sai rồi, bạn thích bánh mà -. nên thử một miếng đi."
Thay vì vậy, bạn chỉ nên nói "được" và cho họ bánh rán, hoặc bánh thịt bầm, thay vì bánh bông lan. Hoặc bất cứ thức ăn nào mà người bạn vô thần sẽ ăn. Hoặc để cho họ yên.
7. Phải biết rằng không ai biết những gì sẽ xảy ra với mình cho đến khi chết. Đối với họ, bạn đã sai. Đối với bạn, họ sai. Không ai biết chính xác những gì sẽ xảy ra cho đến khi tất cả đã được nói và làm, và khi người ta nằm ở sáu feet sâu dưới mặt đất.
Mà chưa chắc lúc đó có cái gì còn lại để gọi là biết.
Và điều đó cũng chẳng sao cả.
Lý Thái Xuân lược dịch
