Thứ Bảy, 28 tháng 1, 2017

Trăng Đen Lilith

Trong thiên văn có một “sao ảo” gọi là Lilith (hay Lilitu, và tên Lolita cũng là có từ gốc này). Gọi là “sao ảo” vì nó không phải là một vật thể có thật trong vũ trụ, mà là một điểm được định nghĩa bằng toán học, mà người ta coi là cũng có tác động đến sự sống trên trái đất như là các hành tinh. Điểm đó chẳng qua là điểm focus thứ hai của quĩ đạo của mặt trăng quanh trái đất. Chúng ta sẽ bàn thêm về điểm đó ở phía dưới, còn bây giờ nói về huyền thoại xung quanh cái tên Lilith được dùng để đặt cho “sao” đó đã.
Theo truyền thuyết trong kinh thánh phương Tây, thì chúa đầu tiên tạo ra Adam, rồi tạo ra Eva từ một cái sườn của Adam, và Adam và Eva là hai người đầu tiên, đôi vợ chồng đầu tiên trên trái đất, đẻ ra loài người. Tuy nhiên, đấy chỉ là phiên bản đã được đơn giản hóa rất nhiều của truyền thuyết. Phiên bản đầy đủ hơn như sau:
Đầu tiên chúa tạo ra hai người từ bụi đất, là Adam và Lilith, theo hình của chúa. Lilith chính là người vợ đầu tiên của Adam. Lilith vì là được tạo ra từ đất giống như Adam, nên thấy mình cũng bình đẳng không kém gì Adam, không chịu lép vế so với Adam. Khi họ làm tình với nhau, thì Lilith không chịu nằm dưới (vì như thế bị coi là lép vế). Nhưng Adam nhất quyết đòi nằm trên. Mâu thuẫn giữa người đàn ông gia trưởng đầu tiên trên trái đất là Adam và người phụ nữ bình quyền đầu tiên trên trái đất là Lilith không thể giải quyết được, dẫn đến Lilith bỏ đi để cho Adam cô đơn một mình. Adam liền cầu cứu chúa cho mình một người đàn bà khác.
Chúa cưng chiều Adam, liền nặn trước mặt Adam một người phụ nữ khác. Nhưng Adam nhìn thấy cảnh nặn thì thấy rất ghê rợn, đâm ra ghét người phụ nữ đó, dù rằng nàng rất xinh đẹp. Đó là Eva phiên bản 1. Eva phiên bản 1 bị Adam hắt hủi, cũng bỏ đi. Chúa thương tình Adam (có điều tại sao chúa lại thương Adam mà không thương Lilith và Eva phiên bản 1, thì không thấy các truyền thuyết và kinh thánh giải thích), liền đợi lúc Adam ngủ, rút một cái xương sườn của Adam để đắp vào thành Eva phiên bản 2. Khi Adam tỉnh dậy, được biết Eva phiên bản 2 là làm ra từ xương sườn của mình, thì phẩn khởi vì “Eva là từ mình mà ra”, ego gia trưởng to tướng được thỏa mãn, nên ưng thuận sống cùng Eva, và bắt Eva phục tùng mình. Có một điều, chúa giấu không nói với Adam là, lúc xương sườn của Adam được lôi ra để làm Eva, chưa kịp làm thì có một con chó đi qua ngoạm lấy chén mất, nên chúa liền móc một cái xương sườn của con chó đó để làm thay thế. Hay là ít ra trong một truyền thuyết thì sự tích Eva là như vậy …
Cũng theo truyền thuyết, Lilith sau khi bỏ đi thì mang lòng hận thù, nên đã xui con rắn (hoặc biến thành con rắn) đưa quả táo cấm cho Eva (phiên bản 2) ăn. Sau khi Eva và Adam ăn quả táo cấm đó, thì không còn bất tử, mà bị đuổi khỏi vườn Eden, trở thành những người phàm tục chỉ sống một thời gian rồi chết như các động vật khác, trong khi Lilith thì vẫn bất tử. Nhưng chúa giận Lilith nên đầy Lilith xuống sống dưới âm phủ. Nhưng vì Lilith cũng có công với một số thần, nên không phải lúc nào cũng phải ở dưới âm phủ, mà quãng trời tối lại có thể được lên trên mặt đất. Và nàng Lilith thỉnh thoảng lại trả thù bằng cách giết trẻ em (thuộc dòng dõi Adam-Eva — ngày xưa tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh cao, người ta đổ tội cho Lilith), và chuốc rượu và ngủ với các tràng trai để rồi sinh ra các con quỷ. (Những người xấu xa trên trái đất cũng bị đổ cho là sản phẩm của Lilith). Đại loại, Lilith mang tiếng xấu rất lớn, và bị gắn liền với các thế lực mờ ám nữ tính.

Quay lại thiên văn, Lilith là tên của một “sao ảo” mà còn được gọi là Trăng Đen (Black Moon, hay Dark Moon). Trăng Đen đó không phải là một thiên thể, mà là một “điểm trống” hay “điểm đen” trên trời. Về mặt toán học, thì mặt trăng quay quanh trái đất theo một quĩ đạo không phải là hình tròn, mà là hình ellipse. Hình ellipsic này có hai điểm tiêu cự (focus), trong đó một điểm chính là ở trái đất, còn điểm kia được gọi là Trăng Đen Lilith. Lilith nằm cách trái đất chỉ có khoảng 36 nghìn km, tức là bằng 3 lần đường kính trái đất, và trục Trái đất – Lilith chính là trục dài của quĩ đạo hình ellipse của mặt trăng quanh trái đất. Vì bản thân cái trục này cũng thay đổi theo thời gian, với chu kỳ là quãng 8 năm 10 tháng thì quay hết 1 vòng, nên Lilith cũng chạy trên vòng hoàng đạo với chu kỳ 8 năm 10 tháng.
Trong chiêm tinh, Lilith chỉ là “sao nhỏ” ít được xem tới, nhưng cũng có những người xem nó thường xuyên. Giống như tên gọi Trăng Đen của nó, nó đại diện cho những khía cạnh u ám, bị mật của những thứ mà được đại diện bởi mặt trăng (tình cảm, phụ nữ, …)
Khi mà Moon và Lilith nằm sát nhau trên horoscope, thì có nghĩa là lúc đó Moon đang ở apogee (thời điểm nằm cách xa trái đất nhất, khoảng 406 nghìn km). Ngược lại nếu Moon và Lilith đối diện với nhau trên horoscope, thì tức là lúc đó Moon đang ở thời điểm pedigee (gần trái đất nhất, khoảng cách đến trái đất lúc đó là vào khoảng 360 nghìn km).   Do sự chênh lệch khoảng cách đến hơn 10% giữa lúc nằm xa trái đất nhất và lúc nằm gần trái đất nhất như vậy, nên có hiện tượng gọi là supermoon (Siêu Trăng), đường kính mặt trăng khi nhìn từ trái đất sẽ to hơn những lúc khác đến 10% (còn diện tích thì lớn hơn 20%). Một điều thú vị là thuật ngữ supermoon xuất phát chính từ chiêm tinh học. Lần gần đây nhất xảy ra supermoon là ngày 30/01/2014. Mỗi khi có supermoon thì thủy triều sẽ mạnh hơn hẳn bình thường.